Mateo 10:28"At huwag kayong mangatakot sa mga nagsisipatay ng katawan, datapuwa't hindi nangakakapatay sa kaluluwa: kundi bagkus ang katakutan ninyo'y yaong makapupuksa sa kaluluwa at sa katawan sa impierno."
Challenge ng mga Sabadista:
#1. Seventh-Day Adventist Bible Commentary p. 379:
"Ang salitang 'psuchē' o 'kaluluwa' ay hindi nangangahulugang isang bagay na may malay na nakakabuhay pagkatapos mamatay ang katawan, at kaya't hindi ito nangangahulugan na walang kamatayan. Sa lahat ng pagkakataon na ginamit ito sa Bibliya, ang 'psuchē' o 'kaluluwa' ay hindi tumutukoy sa isang may malay na bagay na maaaring mabuhay nang hiwalay sa katawan. Walang itinuturo ang Bibliya tungkol sa isang buhay at may malay na kaluluwa na sinasabing nananatili pagkatapos mamatay ang katawan."(sa akin ang pagsasalin sa Tagalog)[1]
#2. Seventh-Day Adventist's Andrews Study Bible notes p. 1263:
"Hindi sinusuportahan ni Jesus ang Griyegong kaisipan ng pagkakahiwalay ng kaluluwa at katawan bilang magkaibang entidad. Sa aral ng mga Hudyo, hindi itinuturing na may hiwalay na kaluluwa ang tao tulad ng itinuturo ng pilosopiyang Griyego. Sa halip, ginagamit ni Jesus dito ang salitang "kaluluwa" upang mangahulugan ng "buhay na walang hanggan": Huwag matakot sa mga maaaring bawiin ka mula sa buhay na ito (katawan), kundi matakot sa Kanya na maaaring mag-alis din ng buhay na walang hanggan (kaluluwa)."(sa akin ang pagsasalin sa Tagalog) [2]
#3. Seventh-Day Adventist's 28 Fundamental Beliefs p. 94:
"Pagkatapos, hiningahan ng Diyos ang walang-buhay na bagay na ito ng hininga ng buhay, at "ang tao ay naging kaluluwang may buhay." Ang paliwanag ng Kasulatan ay malinaw: ang alabok ng lupa (mga elemento ng lupa) + ang hininga ng buhay = isang buhay na nilalang, o buhay na kaluluwa. Ang pagsasama ng mga elemento ng lupa at ng hininga ng buhay ay nagresulta sa isang buhay na nilalang o kaluluwa. Mahalaga ring tandaan na sinasabi ng Bibliya na ang tao ay naging isang buhay na kaluluwa. Walang anumang pahiwatig sa salaysay ng paglikha na ang tao ay tumanggap ng isang kaluluwa — isang hiwalay na entidad na, sa Paglikha, ay pinag-isa sa katawan ng tao."(sa akin ang pagsasalin sa Filipino) [3]
Sagot:
Ang usapin tungkol sa 'conditional immortality' (na ang kaluluwa ay nagiging immortal lamang kapag binago na ang katawan sa pagbabalik ni Kristo) ay hindi dapat pagmulan ng away ng mga Kristiyano. Ang mahalaga ay ang ating pananampalataya kay Hesu-Kristo at ang kaligtasan na ibinibigay niya. Hindi nakasalalay ang kaligtasan sa paniniwala sa usaping ito. Dapat tayong magkaisa sa pananampalataya kay Hesu-Kristo at sa pagmamahalan, tulad ng utos niya sa Juan 13:34-35.
Kahit sina Luther, Tyndale, at Wycliffe ay naniniwala sa 'conditional immortality', hindi ito sapat na patunay para maging dogmatic. Ang paniniwala ng mga Kristiyano ay dapat nakabatay sa mas malalim na pag-aaral ng Bibliya at kasaysayan, hindi lamang sa opinyon ng mga kilalang tao. Bilang dating miyembro ng mga Saksi ni Jehova (16 years) at Seventh-day Adventist (24 years), na parehong nagmula sa kilusang Millerite, nakita ko ang kanilang mga pagkakapareho at pagkakaiba, lalo na tungkol sa kalagayan ng mga patay. Ang aking karanasan mula sa paniniwala na walang immortal na kaluluwa, patungo sa mas biblical pag-unawa sa kaluluwa, ang nagbigay sa akin ng kakayahang ipagtanggol ang doktrina ng immortal na kaluluwa at ituwid ang ibang paniniwala.
Ang Pananaw ng mga Sabadista tungkol sa Kamatayan
Ayon sa aklat ng mga Sabadista:
"Dahil ang kamatayan ay tulad ng pagtulog, mananatili ang mga patay sa isang kalagayan ng walang malay sa libingan hanggang sa muling pagkabuhay, kung kailan ibibigay ng libingan (hades) ang mga patay nito (Apoc. 20:13)."(sa akin ang pagsasalin sa Filipino)[4]
Ang mga Sabadista ay naniniwala na ang tao ay iisa lang unit lamang, na ang pisikal na katawan ang kabuoan ng tao. Sa ganitong pananaw, ang 'kaluluwa' at 'espiritu' ay tumutukoy lang sa mismong tao o sa puwersa ng buhay na nagpapagalaw sa kanya. Pero, karamihan sa mga theologians ay hindi sumasang-ayon dito. Naniniwala sila na ipinapakita ng Bibliya na ang tao ay may dalawang bahagi: ang katawan at ang espiritu o kaluluwa, na maaaring mabuhay nang hiwalay. Ang kahulugan ng 'kaluluwa' at 'espiritu' ay depende kung naniniwala ka sa 'trichotomy' o 'dichotomy'. Ang 'trichotomy' ay nagsasabing magkaiba ang kaluluwa at espiritu, samantalang ang 'dichotomy' ay nagsasabing iisa lang sila.
Ang Kaluluwa at Espiritu ay Iisa
"Espiritu"
Sa Bibliya, ang 'kaluluwa' (nephesh sa Hebreo, psychē sa Griyego) at 'espiritu' (rûach sa Hebreo, pneuma sa Griyego) ay parang pareho lang ang ibig sabihin. Kaya, yung mga taong namatay na, at nasa langit o impyerno, pwede silang tawaging 'mga espiritu' o 'mga kaluluwa'."
Hebreo 12:23 "mga espiritu ng mga taong ganap na pinasakdal"
1 Pedro 3:19 "mga espiritung nasa bilangguan"
"Kaluluwa"
Apocalypsis 6:9 "mga kaluluwa ng mga pinatay dahil sa salita ng Dios, at dahil sa patotoong sumakanila"
Apocalypsis 20:4 "mga kaluluwa ng mga pinugutan ng ulo dahil sa patotoo ni Jesus"
May malaking pagkakaiba ang kahulugan ng 'kaluluwa' at 'espiritu' sa Bibliya. Ang mga salitang Hebreo na 'nephesh' at Griyego na 'psychē,' na madalas isalin bilang 'kaluluwa,' ay hindi lang tumutukoy sa isang bahagi ng tao, kundi sa kabuoan ng pagka-tao mismo hindi lang sa pisikal na aspeto nito, gaya ng makikita sa Genesis 46:26 at Roma 13:1. Pero ang mga salitang 'ruach' (Hebreo) at 'pneuma' (Griyego), na isinasalin bilang 'espiritu,' ay hindi tumutukoy sa kabuoan ng pagka-tao, kundi sa isang partikular na aspeto lang ng pagkatao o non-physical aspect ng isang tao.
Kanina, pinatunayan natin na mas tama ang paniniwala na ang tao ay may dalawang bahagi (dichotomy) kaysa sa paniniwala na iisa lang ang tao (monism) ng mga Sabadista. Sa katunayan, maraming talata sa Bibliya, pati sa Lumang Tipan, ang nagpapatunay na naghihiwalay ang katawan at kaluluwa/espiritu. Narito ang ilang halimbawa:
"And it came to pass, as her soul was in departing, (for she died) that she called his name Benoni: but his father called him Benjamin." (Gen 35:18 KJV)
"And he stretched himself out on the child three times, and cried out to the LORD and said, “O LORD my God, I pray, let this child’s soul come back to him.” Then the LORD heard the voice of Elijah, and the soul of the child came back to him, and he revived." 1 Kings 17:21-22 (NKJV)
"Then shall the dust return to the earth as it was: and the spirit shall return unto God who gave it." (Ecc 12:7 KJV)
Mapapansin din natin sa mga talatang nabanggit na kahit sa Lumang Tipan, ang 'kaluluwa' at 'espiritu' ay ginagamit na magkasingkahulugan kapag inilalarawan ang paghihiwalay ng kaluluwa sa oras ng kamatayan. Kung ganito, hindi matibay ang madalas na argumento ng mga Sabadista tungkol sa Genesis 2:7, na nagsasabing si Adan ay naging 'buhay na kaluluwa', kaya daw si Adan mismo ay tinawag na kaluluwa kahit may laman at buto siya. Gaya ng sinabi kanina, ang salitang Hebreo na 'nephesh' para sa 'kaluluwa' at ang salitang Griyego na 'psychē' ay minsan tumutukoy sa buong tao (Gen. 46:26; Rom. 13:1). Pero ang mga salitang para sa espiritu ('ruach' sa Hebreo, 'pneuma' sa Griyego) ay hindi ginagamit sa ganitong paraan.
Kaya, hindi matibay ang argumento ng mga Sabadista na madalas ginagamit ang Genesis 2:7 para patunayan na walang buhay na kaluluwa pagkatapos ng kamatayan. Dahil ang salitang 'kaluluwa' sa talatang ito ay madalas tumutukoy sa buong tao, hindi lang sa pisikal na bahagi nito.
Kamatayan: Paghihiwalay ng Katawan at Espiritu
Sa Bagong Tipan, mas malinaw ang turo tungkol sa dalawang bahagi ng tao (dichotomy/dualism) at sinabi sa atin kung ano talaga ang kamatayan. Kung tatanungin, karaniwang iniisip ng mga Sabadista na ang kamatayan ay paghinto lang ng paghinga. Pero, kapag sinuri natin ang Bibliya, lalo na ang Bagong Tipan, malinaw na ipinapaliwanag kung ano ang kamatayan. Ayon sa Santiago 2:26, ang kamatayan ay ang paghihiwalay ng katawan at kaluluwa/espiritu:
"Sapagka't kung paanong ang katawan na walang espiritu ay patay, ay gayon din ang pananampalataya na walang mga gawa ay patay." (Sant. 2:26)
Ang Santiago 2:26 ay muling nagpapatunay na tama ang paniniwala na ang tao ay may dalawang bahagi (dichotomy/dualism) at mali ang paniniwala ng mga Sabadista na iisa lang ang tao (monism). Kahit ang mga Sabadista ay naiintindihan ito, dahil madalas nilang ginagamit ang Santiago 2:26 sa ibang usapan para ipagtanggol na ang pagsunod sa Sampung Utos ay resulta ng pananampalataya. Pero, kailangan nilang tanggapin ang katotohanan na ang tao ay binubuo ng katawan at espiritu, dahil ang katawan ay walang buhay kung walang espiritu. Ito ay ilan lang sa mga talata sa Bibliya na nagpapakita na ang kamatayan ay ang paghihiwalay ng katawan at kaluluwa/espiritu.
"Mga Espiritu ng mga Taong ganap na Pinasakdal"
Ano ang nagtulak sa akin na maniwala na ang tao ay may dalawang bahagi: ang katawan, at ang kaluluwa o espiritu na hindi nakikita? Noong ako ay Sabadista pa, isang partikular na talata sa Bagong Tipan ang nagpaalab muli ng aking interes sa kung ano talaga ang nangyayari kapag namatay ang tao. Ito ay ang Hebreo 12:22-23, na nagsasabi...
"Datapuwa't nagsilapit kayo sa bundok ng Sion, at sa bayan ng Dios na buhay, ang Jerusalem sa kalangitan, at sa mga di mabilang na hukbo ng mga anghel, Sa pangkalahatang pulong at iglesia ng mga panganay na nangatatala sa langit, at sa Dios na Hukom ng lahat, at mga espiritu ng mga taong ganap na pinasakdal," (Heb 12:22-23)
Inihahambing ng sumulat ng Hebreo ang takot at limitasyon ng lumang tipan sa Bundok Sinai sa kagalakan at pagiging malapit ng bagong tipan sa Bundok Zion. Sa presensya ng Diyos, tayo ay napapaligiran ng isang malaking pagtitipon kasama ang mga anghel at ang mga tinubos na mga mananampalataya. Sa pamamagitan ng pananampalataya, nakikita natin ang kahanga-hangang kaluwalhatian ng Diyos, at ang mga 'espiritu ng mga matuwid na pinasakdal,' na ayon sa mga dalubhasa sa Bibliya ay tumutukoy sa mga banal sa Lumang Tipan na binanggit sa Hebreo kabanata 11—ginawang matuwid sa pamamagitan ng pananampalataya at naghihintay ng muling pagkabuhay o ng muling pagsasama ng bagong katawan at espiritu. At si Hesus, na gumaganap bilang Tagapamagitan ng bagong tipan, ay naroroon sa pagtitipong iyon. Ipinaliwanag ng SDA Bible Commentary na "Ang sumulat dito ay nagsasalita sa makasagisag na paraan tungkol sa mga nabubuhay na Kristiyano bilang mga nagtitipon sa paligid ng trono ng Diyos sa langit, isang malaking pagtitipon ng invisible iglesia."
Kung ang 'pagtitipon ng invisible church' ay binanggit sa Hebreo 12:22-24, sigurado tayo na ang tinutukoy na 'espiritu ng mga matuwid na pinasakdal' ay ang mga espiritu o kaluluwa ng mga tapat na mananampalatayang namatay na at ngayon ay nasa presensya ng Panginoon sa langit. Hindi ito mahirap tanggapin para sa mga Sabadista dahil naniniwala sila na kapag ang isang tao ay namatay, ayon sa Ecclesiastes 12:7, ang kanyang espiritu ay humihiwalay at bumabalik sa Diyos na nagbigay nito, habang ang kanyang katawan ay bumabalik sa lupa.
"At ang alabok ay mauuwi sa lupa gaya ng una, at ang espiritu ay mababalik sa Dios na nagbigay sa kaniya." (Ecc 12:7)
Hindi ba't malinaw sa mga Sabadista na ang Ecclesiastes 12:7 ay labag sa kanilang paniniwala? Hindi ba't salungat ito sa kanilang paniniwala na walang espiritu na hiwalay sa katawan na patuloy na nabubuhay pagkatapos ng kamatayan? At hindi ba nila napapansin na sinasabi rin sa talata na ang espiritu ay galing sa Diyos na nagbigay nito? Kung gayon, ang tanong: kailan ibinigay ng Diyos ang espiritu sa tao? Ang espiritu ng tao na bumabalik sa Diyos kapag siya'y namatay ay siya din ang 'hininga ng buhay' na ibinigay ng Diyos kay Adan, na nagbigay-buhay sa kanya mula sa alabok (Gen. 2:7).
"At nilalang ng Panginoong Dios ang tao sa alabok ng lupa, at hiningahan ang kaniyang mga butas ng ilong ng hininga ng buhay; at ang tao ay naging kaluluwang may buhay." (Gen 2:7)
Sa Job 32:8, ang "espiritu" ng tao ay tinutukoy bilang "hininga" ng Diyos.
"Nguni't may espiritu sa tao, at ang hinga ng Makapangyarihan sa lahat ay nagbibigay sa kanila ng unawa." (Job 32:8)
Kahit ang opisyal na website ng mga Sabadista ay sumasang-ayon na ang 'espiritu' na humihiwalay kapag namatay ang tao ay katulad din ng 'hininga ng buhay' sa Genesis 2:7.
"Ang “espiritu” ng isang tao ay ang kanyang puwersa ng buhay. Ito ay tumutukoy sa hininga ng buhay na ibinuga ng Diyos kay Adan (Genesis 2:7) at sa bawat isa sa atin. Ang puwersa ng buhay na ito ay nagmumula sa Diyos (Isaias 42:5) at bumabalik sa Kanya kapag tayo ay namatay (Ecclesiastes 12:7; Awit 104:29; Gawa 7:59)." (sa akin ang pagsasalin sa Tagalog)[7]
Kung gayon, bakit hirap tanggapin ng mga Sabadista na ang 'espiritu ng mga matuwid na pinasakdal' na binanggit sa Hebreo 12:23 ay tumutukoy rin sa 'espiritu' na bumabalik sa Diyos kapag namamatay ang tao, gaya ng sinasabi sa Ecclesiastes 12:7, at sa 'hininga ng buhay' na ibinigay ng Diyos kay Adan sa Genesis 2:7? Nakakahiya man sabihin, pero binabaluktot ng mga Sabadista ang paliwanag sa Hebreo 12:23 para umayon sa kanilang paniniwala at para hindi nila tanggapin na ang kaluluwa ay patuloy na nabubuhay pagkatapos mamatay ang katawan. Pinipilit nila ang ganitong interpretasyon kahit labag sa katotohanan, para lang hindi mapahiya. Tingnan natin ulit ang paliwanag ng SDA Bible Commentary tungkol sa kahulugan ng 'espiritu ng mga matuwid na pinasakdal' sa Hebreo 12:23 ayon sa kanila:
"Sa ganitong makasagisag na kahulugan, ang mga nabubuhay na Kristiyano ay natatagpuan ang “mga espiritu” ng lahat ng ibang “matuwid na pinasakdal” na nagtitipon doon sa espiritu, hindi sa isang imahinaryong kalagayan ng pagiging walang katawan. Ang pagpapakahulugan ng “mga espiritu ng matuwid na pinasakdal” bilang mga diumano’y walang katawan na “espiritu” ay magdudulot ng pagkakasalungat sa manunulat ng Hebreo sa malinaw na mga pahayag ng Banal na Kasulatan tungkol sa kalagayan ng tao sa kamatayan."[8]
Ayon sa kanilang paliwanag, ang 'mga espiritu ng mga matuwid na pinasakdal' ay hindi daw tumutukoy sa mga espiritu ng mga namatay na mananampalataya na walang katawan, kundi sa kanilang presensya lamang, na kahit hindi nila katawan ang naroroon, sa pamamagitan ng kanilang espiritwal na presensiya ay parang naroroon sa langit. Pero, hindi ito ang tunay na ibig sabihin ng talata. Binabaluktot ng mga theologians ng Sabadista ang tunay na kahulugan nito. Imbes na tanggapin ang mismong 'mga espiritu ng matuwid na pinasakdal,' binigyan nila ito ng bagong kahulugan bilang mga taong espiritwal na presensya lang ang naroroon at pinasakdal, pero hindi talaga literal na naroroon. Para hindi nila aminin na mali ang kanilang doktrina, binago nila ang salita ng Diyos imbes na tanggapin ang nakasulat na ipinahayag ng Banal na Espiritu. Pinalitan nila ang salitang 'espiritu' ng pang-abay na 'espiritwal.'
Ang Pagkakakilanlan ng "mga Espiritu ng mga Taong ganap na Pinasakdal"
Ang mga Sabadista ay may malaking problema sa kanilang paniniwala tungkol sa kaligtasan, na nagdudulot ng kalituhan sa kanilang mga miyembro. Tungkol sa pagpilipit nila sa kahulugan ng Hebreo 12:23, sinasabi nila na ang 'mga espiritu ng mga taong ganap na pinasakdal' ay tumutukoy lang daw sa presensya ng mga taong nabubuhay pa sa lupa, kaya hindi nila tinatanggap na ito ay tumutukoy sa mga espiritu na walang katawan. Ayon din sa kanilang SDA Bible Commentary, ang 'mga espiritu ng mga taong ganap na pinasakdal' ay tumutukoy daw sa mga 'espiritwal na mature na Kristiyano' na nabubuhay pa sa lupa. Ang ganitong paliwanag, na pagbaluktot sa katotohanan, ay magdudulot lang ng mas malaking kalituhan dahil kahit ang mga mature na Kristiyano sa lupa, kasama na ang mga Sabadista, ay hindi pa mga 'pinasakdal', sa halip ay nagkakasala pa rin. Kaya paano sila matatawag na 'mga taong ganap na pinasakdal'? Ang tamang turo ng Bibliya tungkol sa pagpapabanal sa mga evangelikal na Kristiyano ay hindi nagsasabi na ang mga mature na Kristiyano na nabubuhay pa sa lupa ay ganap na perpekto o matuwid o "ganap ng pinasakdal". Dagdag pa, ang salitang 'pinasakdal' sa Griyego ay, τετελειωμένων (teteleiōmenōn), ay isang passive na pandiwa, na ibig sabihin ang mga 'espiritu' na ito ay tumatanggap ng aksyon (pagpapasakdal) imbes na sila mismo ang active na nagsasagawa nito. Para sa mga Kristiyano na nabubuhay pa sa lupa, sila ay itinuturing lang na "matuwid", "pinatawad", "pinabanal", o "perpekto" sa isang relative na kahulugan, pero hindi pa sila actual at literal na perpekto. Ang pagiging perpekto ng mga Kristiyano ay nakadepende sa kanilang pakikiisa sa perpeksyon at katuwiran ni Kristo sa pamamagitan ng kanilang pananampalataya sa kanya (1 Corinto 1:30). Nagbibigay ang Hebreo 10:14 ng paliwanag dito:
"Sapagka't sa pamamagitan ng isang paghahandog ay kaniyang pinasakdal magpakailan man ang mga pinapagiging-banal." (Heb 10:14)
Ayon sa talatang ito, ang mga Kristiyano ay itinuturing na 'ganap na magpakailanman' sa pamamagitan ng kanilang pananampalataya at relasyon kay Hesus. Pero, hindi pa sila talagang 'ganap na pinasakdal' dahil nasa proseso pa sila ng 'pagpapabanal' at ang presensiya ng kasalanan ay nandun pa sa kanilang makasalanang katawang lupa (Rom. 7:15-17).
Kaya, mali ang paliwanag ng SDA Bible Commentary tungkol sa kung sino ang 'mga espiritu ng matuwid na pinasakdal'. Hindi ito maaaring tumukoy sa mga espiritwal na mature na Kristiyano na nabubuhay pa sa lupa na hindi pa talaga "ganap na pinasakdal". kundi sa mga kaluluwa o espiritu ng mga lingkod ng Diyos na noong nabubuhay pa sila lupa ay itinuring pa lang na matuwid ng Diyos batay sa kanilang pananampalataya kay Kristo, na pagkatapos mamatay ay bumalik ang kanilang espiritu/kaluluwa sa Diyos at sila ay 'ganap na pinasakdal' na dahil nasa langit na sila at nag aantay na lang ng resurrection sa pamamagitan ng pagbibigay sa kanila ng Diyos ng panibagong katawang maluwalhati (1 Cor. 15:53-54).
Batay sa ating pagsusuri, ang 'mga espiritu ng mga taong ganap na pinasakdal' ay tiyak na tumutukoy sa mga kaluluwa/espiritu na walang katawan ng mga tapat na lingkod ng Diyos sa Lumang Tipan na nanatiling tapat sa Panginoon hanggang sa kanilang kamatayan (Ecclesiastes 12:7; Hebreo 11). Dito, napatunayan din natin na mali ang paniniwala ng mga Sabadista na iisang unit lang ang tao, dahil ang tao ay talagang binubuo ng dalawang magkaugnay na bahagi: ang pisikal na katawan, at ang kaluluwa o espiritu, na patuloy na nabubuhay pagkatapos mamatay ang katawan.
Ang Kaluluwang Walang Kamatayan Ayon sa Turo at Karanasan ni Hesus
Kung gusto nating malaman ang tiyak na sagot tungkol sa kalagayan ng tao pagkatapos mamatay, ang Diyos at si Hesu-Kristo lamang ang may pinakamataas na awtoridad. Higit pa rito, si Hesus mismo ang unang nakaranas ng kamatayan bilang Diyos na nagkatawang-tao, at nabuhay muli mula sa mga patay, at hindi na muling mamamatay (Apoc. 1:17-18). Nang mamatay siya sa krus, hindi niya naranasan ang 'soul sleep' o 'conditional immortality' na pinaniniwalaan ng mga Sabadista. Ang katawan niya lang ang namatay sa krus, habang ipinagkatiwala niya sa Diyos ang kanyang espiritu (Luc. 23:46; Eccl.12:7). Humiwalay ang katawan ni Kristo at ang kanyang kaluluwa/espiritu nang siya ay mamatay. Pero, salungat sa paniniwala ng mga Sabadista, ang kaluluwa/espiritu ni Kristo ay patuloy na nabuhay at may malay, ayon kay apostol Pedro:
"Sapagka't si Cristo man ay nagbata ring minsan dahil sa mga kasalanan, ang matuwid dahil sa mga di matuwid, upang tayo'y madala niya sa Dios; siyang pinatay sa laman, nguni't binuhay sa espiritu; Na iyan din ang kaniyang iniyaon at nangaral sa mga espiritung nasa bilangguan." (1Pe 3:18-19)
Kung tama ang turo ng mga Sabadista tungkol sa 'soul sleep,' o 'conditional immortality' dapat si Kristo ay 'natutulog' lang din sa kanyang libingan sa loob ng tatlong araw, at wala tayong mababasang ulat sa Bibliya na may activity pa siya habang nakahimlay ang kanyang katawan sa libingan. Pero ayon sa patotoo ni apostol Pedro, habang patay ang katawan ni Kristo, ang kanyang espiritu ay 'nangaral sa mga espiritung nasa bilangguan.' Kaya, magandang tanungin ang mga Sabadista: 'Kung totoo ang turo ninyo na ang patay ay walang malay at parang natutulog lang, at walang kaluluwa/espiritu na humihiwalay sa katawan, anong 'espiritu' ito na walang katawan na 'nangaral sa mga espiritung nasa bilangguan'?' Kung aaminin man ng mga Sabadista na ang kaluluwa/espiritu na ito ay kay Kristo, mali ang kanilang 'soul sleep' o 'conditional immortality' na turo. Hindi nila maipapaliwanag kung paano nangyari na habang patay at nakalibing ang katawan ni Kristo sa loob ng tatlong araw, ay kasabay nito ay abala naman ang kanyang espiritu sa pangangaral sa mga espiritung nasa bilangguan. Malaking hamon ito para sa mga Sabadista, maliban na lang kung iiwan nila ang kanilang relihiyon na puno ng kamalian ang mga aral.
Ang talatang ito ay nagpapakita ng pagkakaiba ng katawan at kaluluwa, na nagpapahiwatig na ang kaluluwa ay patuloy na nabubuhay kahit mamatay ang katawan. Ipinapakita nito na ang kaluluwa ay may buhay na hindi natatapos sa pisikal na kamatayan, at nasa ilalim ito ng kapangyarihan ng Diyos.
Ganito naman ang sinabi ni Lucas tungkol sa pangako ni Jesus sa isang kriminal na katabi niya sa krus:
"At sinabi niya sa kaniya, Katotohanang sinasabi ko sa iyo, Ngayon ay kakasamahin kita sa Paraiso."(Luk 23:43)
Ang pangako ni Jesus sa kriminal sa krus ay nagpapakita na ang kaluluwa ay patuloy na nabubuhay at may malay pagkatapos ng kamatayan. Ipinapakita nito na pagkatapos mamatay, ang mga mananampalataya ay sa isang sandali lamang pagkamatay ay makakasama ni Cristo sa langit. Sabi ng mga Sabadista, yung sinabi ni Jesus sa kriminal, dapat daw yung "comma" ay nakalagay pagkatapos ng salitang 'Ngayon'. Kaya ang meaning daw nun, yung 'Ngayon' ay yung time na nagpromise si Jesus, hindi yung pagpunta agad sa Paraiso pagkamatay.
Pero, mali ang kanilang argumento dahil walang mga "comma" sa orihinal na teksto sa Griyego. Kahit walang comma, malinaw na ang salitang 'Ngayon' ay tumutukoy sa pagpunta agad ng nagsising kriminal kasama ni Jesus sa Paraiso. Sa Griyego, kapag sinabi ni Jesus, 'Katotohanang sinasabi ko sa iyo,' binibigyang-diin niya ang katiyakan at kahalagahan ng kanyang sinasabi sa pamamagitan ng Griegong salita na “Ἀμήν λέγω σοι” (Amēn legō soi). Ang salitang “Ngayon,” o “σήμερον” (sēmeron), ay nagpapakita ng agarang pagganap ng pangako. Kaya, ang argumento ng paggamit ng comma na ginagamit ng mga Sabadista ay hindi mahalaga at nakaliligaw, at inililihis ang mga tao mula sa tunay na kahulugan ng pangako ni Jesus sa mga mananampalataya.Ang huling talata ay matatagpuan sa Juan 11:25-26:
"Sinabi sa kaniya ni Jesus, Ako ang pagkabuhay na maguli, at ang kabuhayan: ang sumasampalataya sa akin, bagama't siya'y mamatay, gayon ma'y mabubuhay siya; At ang sinomang nabubuhay at sumasampalataya sa akin ay hindi mamamatay magpakailan man. Sinasampalatayanan mo baga ito?" (Joh 11:25-26)
Sinabi ni Jesus na ang mga naniniwala sa kanya ay mabubuhay kahit mamatay sila, at hindi talaga sila mamamatay. Ang salitang Griyego na ginamit dito ay οὐ μή (ou mḗ), na isang paraan ng pagsasabi na 'talagang hindi, hindi kailanman'. Ipinapakita nito ang pangako ng buhay na walang hanggan at ang kaluluwang hindi namamatay para sa mga sumasampalataya at lubos na nagtitiwala sa kanya.
Si Moises at Elias:
Mateo 17:1-8: Ang pagbabagong-anyo ni Jesus, kung saan lumitaw sina Moises at Elias at nakipag-usap sa kanya, ay nagpapakita na ang mga taong ito ay may malay pa kahit patay na.
Si David at Jesus:
Si David ay nanalangin, katulad ng sinabi ni Jesus sa krus, 'Sa mga kamay mo, ipinagkakatiwala ko ang aking espiritu.' (Awit 31:5; at Lucas 23:46)
Si Esteban:
"At kanilang pinagbatuhanan si Esteban, na tumatawag sa Panginoon at nagsasabi, Panginoong Jesus, tanggapin mo ang aking espiritu."(Gawa 7:59)
Nung binato si Esteban, nakita niya si Jesus na nakatayo sa kanan ng Diyos at nanalangin siya na kunin ang espiritu niya. Ipinapakita nito na may malay pa tayo pagkatapos mamatay. Mas tama ang paniniwala sa Bibliya na may dalawang bahagi ang tao (dichotomy/dualism) kaysa sa paniniwala ng mga Sabadista na iisa lang (monism).
Sagot sa Objections ng mga Sabadista
Maaaring sabihin ng mga Sabadista na tama, ang kaluluwa o espiritu ay humihiwalay sa katawan pag namatay ang tao, pero hindi ibig sabihin nito na may malay pa sila tulad ng mga taong buhay.
Para mas maintindihan natin ang usaping ito, balikan natin ang sinabing 'mga espiritu ng mga taong ganap na pinasakdal' sa Hebreo 12:23. Kung sila nga ang mga espiritu ng mga namatay na tao, tulad ng sinasabi sa Ecclesiastes 12:7 na ang espiritu ng namatay ay bumabalik sa Diyos sa langit, ang tanong: may malay ba sila? May sarili ba silang isip? Nakakapag-isip at nakakapag-usap ba sila sa kalagayang iyon? Dahil pinatunayan natin kanina sa Bibliya na ang 'mga espiritu ng mga taong ganap na pinasakdal' sa Hebreo 12:23 ay tumutukoy sa mga espiritu ng mga lingkod ng Diyos sa Lumang Tipan na binanggit sa Hebreo 11, ang tanong ngayon ay: ano ang sinasabi ng Bibliya na patunay na sila ay may malay na nilalang na may isip at damdamin? May mga talata sa Bagong Tipan na nagpapakita na sila ay may malay, eto ang ilang halimbawa:
"At nang buksan niya ang ikalimang tatak, ay nakita ko sa ilalim ng dambana ang mga kaluluwa ng mga pinatay dahil sa salita ng Dios, at dahil sa patotoong sumakanila: At sila'y sumigaw ng tinig na malakas, na nagsasabi, Hanggang kailan, Oh Panginoong banal at totoo, hindi mo hahatulan at ipaghihiganti ang aming dugo, sa mga nananahan sa ibabaw ng lupa? At binigyan ang bawa't isa sa kanila ng isang maputing balabal; at sa kanila'y sinabi, na mangagpahinga pa ng kaunting panahon, hanggang sa maganap ang bilang ng kanilang mga kapuwa alipin at ng kanilang mga kapatid, na mga papatayin namang gaya nila." (Apoc. 6:9-11)
Ipinapakita ng talatang ito ang mga kaluluwa ng mga namatay dahil sa kanilang pananampalataya na nasa ilalim ng altar, na humihingi ng katarungan, na nagpapakita na may malay sila. Ang mga kaluluwa/espiritu na binanggit dito ay mga kaluluwa o espiritu na walang katawan na 'pinatay' dahil sa kanilang pananampalataya sa Diyos. Tiyak na iniwan nila ang kanilang mga patay na katawan sa lupa, pero ang mga kaluluwa/espiritu na ito ay patuloy na nabubuhay sa presensya ng Diyos sa langit. Siyempre, ang kanilang mga patay na katawan sa lupa ay walang malay, pero ang kanilang mga kaluluwa/espiritu ay buhay sa langit at may malay. Una, ang 'sila'y sumigaw ng tinig na malakas' ay nagpapakita ng tindi at pangangailangan ng kanilang hiling, na nagpapakita ng kanilang nararamdaman. Pangalawa, ang 'Hanggang kailan, Oh Panginoong banal at totoo, hindi mo hahatulan at ipaghihiganti ang aming dugo' ay nagpapakita ng pananabik ng mga namatay para sa katarungan ng Diyos, na nagpapakita ng kanilang alaala sa kanilang paghihirap at ang kanilang pagnanais para sa katarungan laban sa mga umusig sa kanila.
Paano natin ipaliliwanag ang Ecclesiastes 9:5, 10, na ginagamit ng mga Sabadista para suportahan ang 'soul sleep' nila, na nagsasabi na ang mga patay ay walang malay, walang kaalaman, at walang damdamin?
"Sapagka't nalalaman ng mga buhay, na sila'y mangamamatay: nguni't hindi nalalaman ng patay ang anomang bagay ni mayroon pa man silang kagantihan; sapagka't ang alaala sa kanila ay nakalimutan. Anomang masumpungang gawain ng iyong kamay, gawin mo ng iyong kapangyarihan; sapagka't walang gawa, ni katha man, ni kaalaman man, ni karunungan man, sa Sheol, na iyong pinaparunan." (Ecc. 9:10)
Parang tama ang mga Sabadista kung hindi natin titingnan ang buong konteksto ng talata. Pero pag binasa natin yung kasunod na talata, Eclesiastes 9:6, malinaw na ang pinag-uusapan ay yung katawan natin na babalik sa lupa, hindi yung espiritu na pupunta sa Diyos sa langit.
"Maging ang kanilang pagibig, gaya ng kanilang pagtatanim at ng kanilang pananaghili ay nawala ngayon; na wala man silang anomang bahagi pa na magpakailan man sa anomang bagay na nagawa sa ilalim ng araw." (Ecc 9:6)
Tandaan na ayon sa Bibliya, ang kamatayan ay ang paghihiwalay ng katawan at espiritu/kaluluwa (Santiago 2:26). Kaya’t kapag humiwalay na ang iyong espiritu sa katawan, wala ka nang nalalaman bilang bangkay na nakalibing.
Si Lazaro at ang Taong Mayaman: Lucas 16:19-31
Sunod, tingnan natin ang isa pang patunay sa Bibliya na nagpapakita na may malay ang kaluluwa/espiritu kahit hiwalay na ito sa katawan. Mababasa ito sa Lucas 16:19-31, ang kwento tungkol sa mayamang tao at kay Lazaro, kung saan parehong may malay ang dalawang taong ito matapos mamatay—ang mayaman ay nagdurusa, habang si Lazaro ay inaaliw.
Madalas sinasabi ng mga Sabadista na kwento lang daw ito. Pero may malakas na argumentong nagsasabing hindi lang ito kwento, totoong nangyari. Una, binibigyang-diin nito ang paggamit ng pangalang "Lazaro," dahil karaniwan sa mga parabula ni Jesus ay walang mga pinangalanang tauhan, kaya't ang pangalang ito ay nagpapahiwatig ng totoong tao. Pangalawa, ang detalyadong paglalarawan ng kabilang buhay sa kwento ay patunay ng tunay na karanasan ito, na hindi isasama sa isang kathang-isip lang na parabula. Panghuli, para sa mga naniniwala sa awtoridad ni Jesus, ang kwento ay isang mapagkakatiwalaang paglalarawan ng kabilang buhay na tiyak na nalalaman ni Hesus bilang isang Diyos na nagkatawang tao, anuman ang genre nito.
Narito ang apat na punto na makikita natin sa kwento na malinaw na nagpapatunay na may kaluluwa/espiritu na patuloy na nabubuhay pagkatapos mamatay ang tao:
May kamalayan: Parehong may malay si Lazaro at ang mayamang lalaki sa kanilang paligid at kalagayan pagkatapos nilang mamatay. Si Lazaro ay komportable sa piling ni Abraham, habang ang mayamang lalaki ay nagdurusa sa Hades (Lucas 16:22-24).
Nakakapag-usap: Nag-usap ang mayamang lalaki at si Abraham, na nagpapakita na ang mga kaluluwang ito ay hindi lang may malay kundi nakakapag-usap din (Lucas 16:24-31).
May alaala at pagsisisi: Naalala ng mayamang lalaki ang buhay niya sa lupa at nagsisi sa mga ginawa niya, na nagpapakita na ang kaluluwa ay may kakayahang magtago ng alaala at makaramdam ng emosyon pagkatapos mamatay (Lucas 16:25, 27-28).
May Bunga ang mga gawa: Binibigyang-diin ng kwento ang bunga ng mga gawa ng tao noong nabubuhay pa siya, na nagpapakita na ang karanasan ng kaluluwa pagkatapos ng kamatayan ay tuloy-tuloy lang sa kanyang pamumuhay sa lupa.
Ang mga bagay na ito ay sama-samang nagpapakita na ang kaluluwa ay patuloy na may malay pagkatapos ng kamatayan, na salungat sa paniniwala ng mga Sabadista tungkol sa 'soul sleep' o walang malay na kalagayan. Isa pang dapat isipin ng mga Sabadista, kung ang mga espiritu na hiwalay sa katawan ay walang nalalaman at walang malay, paano nasabi ni Pablo na ang mamatay ay isang pakinabang?"
"Sapagka't sa ganang akin ang mabuhay ay si Cristo, at ang mamatay ay pakinabang. . . Sapagka't ako'y nagigipit sa magkabila, akong may nasang umalis at suma kay Cristo; sapagka't ito'y lalong mabuti." (Fil. 1:21, 23)
Kung ang kaluluwa o espiritu ay walang malay pagkatapos mamatay, bakit sinabi ni Pablo na mas mabuti pang mamatay at makasama ang Panginoon? Sinabi ni Pablo na gusto niyang umalis o mamatay at makasama si Cristo, na para sa kanya ay 'lalong mabuti,' na nagpapakita na naniniwala siyang may malay siyang presensya kasama ni Cristo pagkatapos ng kamatayan. Inulit din ni Pablo ang parehong ideya sa sulat niya sa mga taga-Corinto gamit ang mga salitang ito:
"Sapagka't nalalaman namin na kung masira ang aming bahay na tabernakulong ukol sa lupa, ay mayroong kaming isang gusaling mula sa Dios, bahay na hindi gawa ng mga kamay, walang hanggan, sa sangkalangitan. . . Kaya nga kami'y laging malakas ang loob, at nalalaman namin na, samantalang kami ay nangasa tahanan sa katawan, ay wala kami sa harapan ng Panginoon. . . Na malakas ang loob namin, ang sabi ko, at ibig pa nga namin ang mawala sa katawan, at mapasa tahanan na kasama ng Panginoon." (2 Cor. 5:1, 6, 8)
Kung walang malay ang mga kaluluwa/espiritu ng mga lingkod ng Diyos pagkatapos nilang mamatay, paano nila mararanasan ang saya at galak sa piling ng Diyos bilang gantimpala sa kanilang katapatan?
Pinagmulan ng Imortalidad ng Kaluluwa: Pilosopiyang Griyego Lang?
Madalas sabihin ng mga Sabadista na mali ang turo tungkol sa kaluluwang hindi namamatay. Para sa kanila, ito ay galing lang sa paganismo at sa pilosopiyang Griyego, lalo na kay Plato. Pero, mali ang paghahambing na ito dahil ang konsepto ng Bibliya tungkol sa imortalidad ay iba ang pinagmulan at kahulugan kumpara sa konsepto ni Plato.
Ipinaliwanag ni Dr. Norman Geisler ang mga mahahalagang pagkakaiba sa pagitan ng dalawang ito
“Magkaiba ang mga konsepto ng imortalidad sa Griyego at Kristiyano. Ayon sa isang sinaunang konsepto ng imortalidad ng mga Griyego (halimbawa, *Plato), ang tao ay isang kaluluwa at may katawan lamang. Ang kaluluwa ay katulad ng isang mangangabayo sa katawan, katulad ng isang mangangabayo sa kabayo. Ang kaligtasan ay bahagi ng pagkaligtas mula sa katawan, na itinuturing na bilang bilangguan ng kaluluwa. Mayroong pangunahing dualidad ng kaluluwa at soma (katawan).”(sa akin ang pagsasalin sa Tagalog)[10]
Naniniwala si Plato na ang kaluluwa ay likas na walang kamatayan at hindi nasisira, nabubuhay bago ipanganak at patuloy na nabubuhay pagkatapos mamatay. Kasama sa kanyang paniniwala ang metempsychosis, o ang paglipat ng kaluluwa sa ibang katawan, kung saan ang kaluluwa ay muling ipinapanganak sa bagong katawan sa magkakasunod na buhay.[11]
Sa teolohiyang Kristiyano, ang kaluluwa ay hindi likas na walang kamatayan, kundi nilikha ng Diyos. Ang walang kamatayan ay isang regalo na ibinibigay ng Diyos sa mga nananampalataya sa pamamagitan ng muling pagkabuhay mula sa mga patay. Hindi tulad ng pilosopiya ni Plato na naghihiwalay sa katawan at kaluluwa bilang magkaaway, itinuturo ng Kristiyanismo na ang tao ay isang nagkakaisang nilalang. Ang kaluluwa at katawan ay muling magsasama sa isang maluwalhating kalagayan sa muling pagkabuhay.
Sa madaling salita, para kay Plato, ang kaluluwa ay likas na walang kamatayan, nabubuhay nang walang hanggan at paulit-ulit na ipinapanganak. Sa Kristiyanismo, ang walang kamatayan ng kaluluwa ay regalo mula sa Diyos.
Conclusion:
Ang ating pagsusuri ay nagpapatunay na totoo ang pangako ng Bibliya tungkol sa walang hanggang buhay na makukuha ng mga nananampalataya sa pamamagitan ng muling pagkabuhay at pagdating muli ng ating Panginoong Jesu-Cristo. Ang pagtatangka ng mga Sabadista na baguhin ang kahulugan ng katotohanang ito ay walang basehan at delikado. Habang ang iba't ibang relihiyon ay may magkakaibang pananaw tungkol sa kalagayan ng kaluluwa pagkatapos ng kamatayan, ang Kristiyanismo ay nagtuturo ng kakaibang doktrina tungkol sa walang hanggang buhay. Ayon sa Kristiyanismo, ang kaluluwa ay hindi lang patuloy na nabubuhay pagkatapos ng kamatayan, kundi mayroon itong posibilidad ng buhay na walang hanggan kasama ang Diyos magpakailanman.
Sana'y maging bukas ang isip ng mga kaibigan nating mga Sabadista para muling pag-aralan ang mga puntong ito. Nagpapasalamat ako sa Diyos sa pagbubukas ng aking mga mata sa katotohanan, at naniniwala akong kaya rin niyang gawin ito sa kaninuman.
References:
[1] Nichol, Francis D., editor. The Seventh-Day Adventist Bible Commentary. Review and Herald Publishing Association, 1980, p. 379.
[2] Dybdahl, Jon L., editor. Andrews Study Bible Notes. Andrews University Press, 2010, p. 1263.
[3] Ministerial Association General Conference of Seventh-day Adventists. Seventh-day Adventist Believe: A Biblical Exposition of Fundamental Doctrines. 2005 Second Edition, USA, Pacific Press Publishing Association, 2006, p. 94
[4] ibid., p. 391
[5] “What is the Difference Between Adventists and Jehovah’s Witnesses?” Adventist Guide, 1 Jan. 2021, adventistguide.com/adventist-and-jehovas-witness.
[6] Nichol, Francis D., editor. The Seventh-Day Adventist Bible Commentary. Review and Herald Publishing Association, 1980, p. 487.
[7] Beckett. “What Is Your Soul, According to the Bible?” Seventh-day Adventist Church, 24 Oct. 2021, www.adventist.org/death-and-resurrection/what-is-your-soul-according-to-the-bible.
[8] Nichol, Francis D., editor. The Seventh-Day Adventist Bible Commentary. Review and Herald Publishing Association, 1980, p. 487.
[9] ibid.
[10] Geisler, Norman. The Big Book of Christian Apologetics: An A to Z Guide. 2012th ed., USA, Baker Books, 2012, p. 938
[11] “Plato’s theory of the soul.” Wikipedia, 3 July 2024, en.wikipedia.org/wiki/Plato%27s_theory_of_soul.
No comments:
Post a Comment