“At sila'y nagsiuwi, at nangaghanda ng mga pabango at mga unguento. At nang araw ng sabbath sila'y nangagpahinga ayon sa utos.” (Luke 23:56)
CHALLENGE NG MGA SABADISTA:
1.) Hindi tama ang paniniwala ng mga Sunday-keepers na inalis na ni Kristo ang Sabbath sa pamamagitan ng Kanyang kamatayan sa krus. Ayon sa Lucas 23:56, nananatili pa rin ang utos tungkol sa Sabbath, kaya’t nagpahinga ang mga alagad bilang pagsunod dito.
2.) Ipinapakita ng may-akda na si Lucas na ang Sabbath ay nananatiling utos para sa mga Kristiyano noong panahon ng pagsusulat niya ng Ebanghelyo ni Lucas noong 60 AD. Tinukoy niya ito bilang "ayon sa utos," na nagpapahiwatig ng kanyang paniniwala na ang pangilin ng Sabbath ay patuloy na isang angkop na araw ng pagsamba para sa mga Kristiyano.
SAGOT:
#1. Sa apat na Gospel writers, si Lucas lamang ang gumamit ng pariralang "Nang araw ng Sabbath ay nagpahinga sila ayon sa utos."
Ang pag-aangkin ng mga Sabadista na diumano ay malinaw na sinusuportahan ng Lucas 23:56 ang ideya na kinakailangan ang mga Kristiyano na ipangilin ang Sabbath ay tila wala sa timing, dahil hindi nito isinasaalang-alang ang mas malawak na konteksto ng Kasulatan, lalo na ang mga sinasabi ng four gospel writers. Kung ikukumpara ang apat na Ebanghelyo, mapapansin na tanging sa Ebanghelyo ni Lucas matatagpuan ang pahayag na, “Nagpahinga sila sa araw ng Sabbath ayon sa utos,” na hindi binanggit nina Mark, Matthew at John. Ipinapahiwatig nito na kung talagang kasinghalaga ng sinasabi ng mga Sabadista ang pangilin ng Sabbath, malamang ay nabanggit din ito sa ulat nina Mark, Matthew at John.
Bakit nga ba kinakailangang isama ni Lucas ang pahayag na ito sa kanyang Ebanghelyo? Dahil ang pangunahing mambabasa niya ay ang mga Gentil. Sa pamamagitan ng pagbanggit na, "Nang araw ng Sabbath ay nagpahinga sila ayon sa utos," nilinaw niya sa mga Gentil, na maaaring hindi pamilyar sa mga kaugalian ng mga Hudyo, ang dahilan kung bakit kailangang bumalik ang mga babaeng alagad sa kanilang mga tahanan pagkatapos bisitahin ang libingan ni Jesus. Higit pa rito, ang mga kasama ng mga babaeng alagad ay pawang mga Hudyo (walang Hentil kahit isa!) na sumusunod sa tradisyon ng paghahanda ng mga pampa-alsa at mga ointment, at pagdiriwang ng Sabbath ayon sa utos.
#2.) Dahil hindi pa lubos na nauunawaan ng mga alagad ang kahalagahan ng kamatayan ni Jesus, patuloy pa rin nilang ipinagdiriwang ang Sabbath kahit pagkatapos Siyang ipako sa krus at ilibing. Sila ay nasa isang panahon ng transition period.
Hindi angkop na magtatag ng mga doktrina batay sa isang panahon kung kailan hindi pa ganap na hinog ang pananampalataya ng mga alagad at nalilito pa sila sa kahulugan ng kamatayan ni Jesus. Sila ay nasa isang transition period, hindi pa maliwanag sa kanila ang lahat ng nangyari, at hindi dapat asahan bilang tiyak na patnubay sa mga panahong puno pa ng kalituhan.
Ang mga sumusunod na talata ay nagpapakita na noong una, nagduda ang mga alagad sa pagkabuhay na mag-uli ni Jesus, na nagdulot ng pagsaway Niya sa kanila dahil sa kanilang kakulangan ng pananampalataya at katigasan ng ulo.
“Nang siya nga'y magbangon nang unang araw ng sanglinggo, ay napakita muna siya kay Maria Magdalena, na sa kaniya'y pitong demonio ang pinalabas niya. Siya'y yumaon at ipinagbigay alam sa mga naging kasamahan ni Jesus, samantalang sila'y nangahahapis at nagsisitangis. At sila, nang kanilang mabalitaan na siya'y nabuhay, at nakita ni Magdalena, ay hindi sila nagsipaniwala.” (Mrk 16:9-11)
“At pagkatapos siya'y napakita sa labingisa samantalang sila'y nangakaupong nagsisikain; at pinagwikaan sila sa kawalan nila ng pananampalataya at katigasan ng puso, sapagka't hindi sila nagsipaniwala sa nangakakita sa kaniya pagkatapos na siya'y magbangon.” (Mrk 16:14)
“Sinabi nga sa kaniya ng ibang mga alagad, Nakita namin ang Panginoon. Nguni't sinabi niya sa kanila, Malibang aking makita sa kaniyang mga kamay ang butas ng mga pako, at maisuot ko ang aking daliri sa butas ng mga pako, at maisuot ko ang aking kamay sa kaniyang tagiliran, ay hindi ako sasampalataya.” (Jhn 20:25)
Samakatuwid, ang Lucas 23:56 ay naglalarawan lamang ng kaugalian ng mga Hudyong alagad ni Jesus sa panahong iyon. Hindi ito isang utos kundi isang simpleng paglalarawan. Sa paglipas ng panahon, habang lumalalim ang kanilang pag-unawa sa misyon, kamatayan sa krus, at muling pagkabuhay ni Jesus, lumago rin ang kanilang pagkaunawa sa patnubay ng Espiritu Santo. Napagtanto ng mga Jewish Christians na ang utos tungkol sa pangingilin ng Sabbath ay isang anino lamang at pansamantala—natupad at nagwakas kay Cristo, na siyang katuparan nito (Col. 2:16-17; Rom. 10:4; Gal. 3:23-25).
Mas naging malinaw at makahulugan para sa mga unang Kristiyano ang kaugnayan ng mga batas ng Lumang Tipan at ng kamatayan ni Kristo sa krus. Napagtanto nila na ang Kautusan ni Moises—kabilang ang Sampung Utos, ang Sabbath, at maging ang mga alituntunin tungkol sa pagkain—ay pansamantala lamang at natapos sa kamatayan ni Kristo sa krus. Ang pananaw na ito ay malinaw na makikita sa mga sulat ni Pablo:
Efeso 2:14-16 (The Living Bible)
"Si Kristo mismo ang ating kapayapaan. Pinagkaisa niya ang mga Judio at mga Hentil, ginagawa tayong isang pamilya, at winasak ang pader ng paghamak na dating naghihiwalay sa atin. Sa pamamagitan ng kanyang kamatayan, tinapos niya ang galit at alitan sa pagitan natin, na dulot ng mga kautusan ng mga Judio na pumapabor lamang sa kanila at nagtatangi laban sa mga Hentil. Sapagkat namatay siya upang pawalang-bisa ang buong sistemang iyon ng mga kautusan ng mga Judio. Kinuha niya ang dalawang grupong dating magkaaway at pinagkaisa ang mga ito sa kanyang sarili, ginagawa tayong isang bagong tao; sa wakas, nagkaroon ng kapayapaan. Bilang bahagi ng iisang katawan, nawala na ang ating galit sa isa’t isa, sapagkat pareho tayong pinagkasundo sa Diyos. Kaya’t natapos na rin ang alitan sa wakas sa krus." (akin ang salin sa Filipino)
Narito ang isa pang halimbawa mula sa sulat ni Pablo sa iglesia sa Colosas, kung saan ipinahayag niya ang mga limitasyon ng mga kautusan ng mga Hudyo, na tinukoy niyang isang anino lamang ng mga darating, at si Kristo ang siyang katuparan ng lahat ng ito:
Colosas 2:14, 16-17 (The Living Bible)
"At inalis niya ang mga paratang laban sa inyo, ang listahan ng kanyang mga utos na hindi ninyo sinunod. Kinuha niya ang listahang ito ng mga kasalanan at winasak ito sa pamamagitan ng pagpapako sa krus ni Kristo. Kaya't huwag niyong hayaang may magbigay ng puna sa inyo tungkol sa inyong pagkain o inumin, o kung hindi ninyo ipinagdiriwang ang mga kapistahan at piyesta ng mga Hudyo, o mga seremonya ng bagong buwan, o ang mga Sabbath. Sapagkat ang mga ito ay mga pansamantalang tuntunin na nagwakas nang dumating si Kristo. Ang mga ito ay mga anino lamang ng tunay na bagay—si Kristo mismo." (akin ang salin sa Filipino)
Roma 10:4, (Good News Bible)
"Sapagkat tinapos ni Kristo ang Kautusan, upang ang sinumang sumasampalataya ay maituwid sa harap ng Diyos." (akin ang salin sa Filipino)
Ipinapakita ng mga talatang nabanggit sa itaas na habang ang mga unang alagad ni Kristo ay lumalago sa pananampalataya mula sa pagiging mga Sabbath-keeper—dahil sa kanilang hindi pa ganap na pag-unawa—tungo sa mas malalim na pagkaunawa sa mga turo ni Jesus, kanilang natuklasan na tinupad na ni Jesus ang Kautusan ng Lumang Tipan at ang simbolikong kahulugan ng Sabbath. Habang sila ay lumalakad ayon sa gabay ng Espiritu, napagtanto nila na hindi na nila kailangang sumunod sa mga kahilingan ng Kautusan, dahil sila'y naligtas sa pamamagitan ng biyaya ng Diyos (Roma 10:4; Eph. 2:8-9). Batid ni Lucas ang mga isyung hinarap ng sinaunang Jerusalem Council noong 50 AD, partikular ang pagpapalaganap ng ilang mga Hudyong Kristiyano na kinakailangan pang tuliin at sundin ng mga Gentil na nagbalik-loob ang Kautusan ni Moises, kabilang ang pagsunod sa Sabbath, upang ganap na maligtas. Isa itong mahalagang paksa na tinugunan ng Jerusalem Council (Mga Gawa 15:1-29).
Inilalahad sa Mga Gawa 15:9-11, 28-29 ang opisyal na paninindigan ng iglesia tungkol sa kanilang relasyon sa Kautusan ng Lumang Tipan:
"Sa harap ng Diyos, wala silang kaibahan sa atin. Nang sila'y sumampalataya, nilinis ng Diyos ang kanilang mga puso. Kaya't ngayon, bakit ninyo ipinapataw ang mabigat na pasanin sa leeg ng mga hindi Hudyong tagasunod ni Jesus? Nais ba ninyong magalit ang Diyos? Kami at ang aming mga magulang ay hindi nakaya ang pasaning iyon. Hindi, kami ay naniniwala na kami at ang mga taong ito ay maliligtas sa parehong paraan—sa pamamagitan ng biyaya ng Panginoong Jesus. Sumasang-ayon kami sa Banal na Espiritu na wala na kayong ipapataw na ibang pasanin, maliban sa mga kinakailangang bagay na ito: Huwag kumain ng pagkain na inialay sa mga dios-diosan. Huwag kumain ng karne mula sa mga hayop na pinatay sa pamamagitan ng pagdurog sa leeg o anumang karne na may dugo pa. Huwag makialam sa mga kasalanang sekswal. Kung iiwasan ninyo ang mga ito, makakabuti kayo. Paalam na kami." Mga Gawa 15:9-11, 28-29 (Int'l English ERV, akin ang salin sa Filipino)
Samakatuwid, mali ang pag-aangkin ng mga Sabadista na patuloy na hinikayat diumano ni Lucas ang mga Kristiyano na sundin ang Sabbath ng Lumang Tipan. Dapat igalang ng mga Sabadista ang desisyon ng Jerusalem Council tungkol sa kaugnayan sa mga kautusan ng Lumang Tipan, kabilang na ang pangilin ng Sabbath. Mula pa noong Jerusalem Council noong 50 AD, hindi na kinakailangan ng mga Kristiyano na mangilin ng Sabbath, at nananatiling hindi nagbabago ang paninindigang ito hanggang ngayon.
#3. Si Lucas, na kilala rin bilang may-akda ng Aklat ng Mga Gawa ng mga Apostol, ay binanggit na ang mga unang Hudyong Kristiyano ay patuloy na nagdiriwang ng Sabbath tuwing Sabado sa mga sinagoga ng mga Hudyo, at hindi sa mga pagtitipon ng mga Kristiyano sa iglesia.
Upang lubos na maunawaan ang kahulugan ng Lucas 23:56 at ang kaugnayan nito sa buhay ng mga mananampalataya, makatutulong nang malaki ang pag-aaral sa Aklat ng Mga Gawa ng mga Apostol. Ito ay dahil ang Aklat ng Mga Gawa ay itinuturing na isang pagpapatuloy ng Ebanghelyo ni Lucas, na parehong isinulat ni Lucas. Ayon sa mga iskolar ng Bibliya, ang dalawang aklat na ito ay magkakaugnay at bumubuo ng isang mas malawak na salaysay. Makikita natin ang pagkakahawig ng mga pangyayari sa dalawang aklat, kung saan ang mga ginawa ni Jesus sa Ebanghelyo ay nagpatuloy sa buhay nina Pedro, Pablo, at iba pang mga disipulo sa Aklat ng Mga Gawa.
Paano tayo matutulungan ng Aklat ng Mga Gawa upang maunawaan ang pangilin ng mga unang alagad sa Sabbath? Sinusuportahan ba nito ang interpretasyon ng mga Sabadista sa Lucas 23:56, na nagsasabing patuloy na ipinagdiwang ng mga alagad ni Kristo ang Sabbath kahit matapos Siyang ipako sa krus at ilibing? Higit pa rito, binibigyan ba nito ng kredibilidad ang paniniwala ng mga Sabadista na itinaguyod ni Lucas ang pagsunod sa Sabbath bilang isang wastong araw ng pagsamba para sa mga Kristiyano? Sa kasamaang palad, hindi sinusuportahan ng Aklat ng Mga Gawa ang mga interpretasyon ng mga SDA; sa katunayan, sumasalungat pa nga ang mga tala ni Lucas sa kanilang mga paniniwala.
Si Dr. Samuele Bacchiocchi, isang iskolar ng Seventh-day Adventist, ay nagsagawa ng malalim na pag-aaral tungkol sa pangilin ng Sabbath ng unang mga Kristiyano. Sa kanyang aklat na "Sabbath Under Crossfire," sa pahina 162, matatagpuan ang tumpak na paglalarawan kung paano ipinangingilin ng unang Iglesia ang Sabbath at ang kaugnayan nito sa sinagoga ng mga Hudyo.
"Paano ipinangingilin ng mga mananampalataya sa Bagong Tipan ang Sabbath sa liwanag ng mas malawak na kahulugan ng pagtubos na nagmula sa ministeryo ni Kristo? Sa simula, karamihan sa mga Kristiyano ay dumadalo sa mga pagsamba sa Sabbath sa sinagoga ng mga Hudyo (Mga Gawa 13:14, 43, 44; 17:2; 18:4). Gayunpaman, unti-unting itinatag ng mga Kristiyano ang kanilang sariling mga lugar ng pagsamba. Iminumungkahi ni Mateo na nagsimula na ang proseso ng paghihiwalay sa panahon ng kanyang pagsusulat, dahil binanggit niya na pumasok si Kristo sa "kanilang sinagoga" (Mateo 12:9). Ang panghalip na "kanilang" ay nagpapahiwatig na ang komunidad ni Mateo ay hindi na nakikibahagi sa mga pagsamba sa Sabbath sa sinagoga ng mga Hudyo nang isulat ang Ebanghelyo. Malamang, nagkaroon na sila ng kanilang sariling mga lugar ng pagtitipon para sa pagsamba noong panahong iyon."
Marami talagang mahahalagang ideya si Dr. Bacchiocchi dito na makakatulong sa mga Sabadista, lalo na't isa siya sa mga kilalang iskolar ng kanilang church. Dapat talagang pakinggan ng mga Sabadista ang kanyang mga pananaw gaya ng mga sumusunod:
a.) "Sa simula, karamihan sa mga Kristiyano ay dumadalo sa mga pagsamba sa Sabbath sa sinagoga ng mga Hudyo."
a.) "Sa simula, karamihan sa mga Kristiyano ay dumadalo sa mga pagsamba sa Sabbath sa sinagoga ng mga Hudyo."
Salungat ito sa interpretasyon ng maraming SDA na ang Lucas 23:56 ay patibay na patuloy na ipinagdiriwang ang Sabbath kahit matapos ang pagkamatay ni Kristo sa krus, hanggang sa kasalukuyan. Bilang isang historyador ng Iglesia ng SDA, tinutulan ni Dr. Bacchiocchi ang interpretasyong ito sa pamamagitan ng pagtutok na "sa una" lamang nagsamba ang mga Kristiyano sa Sabbath, na nangangahulugang pansamantala lamang ito at hindi isang patuloy na gawain. Ayon kay Dr. Bacchiocchi, dumating ang panahon na humiwalay ang mga Kristiyano sa sinagoga ng mga Hudyo at nagtatag ng "kanilang sariling lugar ng pagsamba.
b.) "Gayunpaman, unti-unting itinatag ng mga Kristiyano ang kanilang sariling mga lugar ng pagsamba."
Ayon kay Dr. Bacchiocchi, ang pariralang "kanilang sinagoga" sa Mateo 12:9 ay nagpapahiwatig na "hindi na nakikibahagi ang buong komunidad ni Mateo sa mga pagsamba sa Sabbath sa sinagoga ng mga Hudyo nang isulat ang Ebanghelyo." Kung ang Ebanghelyo ni Mateo ay isinulat noong mga 50 AD, gaya ng iminumungkahi ng mga iskolar ng Bibliya, malinaw na tumigil na ang mga Kristiyano sa pagdalo sa mga pagsamba sa Sabbath sa sinagoga ng mga hindi mananampalatayang Hudyo.
Marahil isinulat ni Mateo ang kanyang Ebanghelyo pagkatapos maganap ang desisyon ng Jerusalem Council noong 50 AD, na nag-desisyon ayon sa patnubay ng Espiritu na hindi na kinakailangan para sa mga Kristiyano na sundin pa ang mga kautusan ng Lumang Tipan kasama na ang Sabbath. Ang desisyong ito ay maaaring nakaimpluwensya kay Mateo at sa kanyang komunidad na hindi na magsimba sa Sinagoga ng mga Hudyo tuwing araw ng Sabbath.
Linggo na ang araw ng pagsimba ng mga Kristiyano ayon kay Luke
Madalas gamitin ng mga SDA ang Mga Gawa 13:14, 43, 44; 17:2; 18:4 upang ipagtanggol ang ideya na patuloy na ipinagdiriwang ng mga Kristiyano ang Sabbath, kung saan inilalarawan ang mga apostol, kasama ang iba pang mga Kristiyano, maging Hudyo man o Gentil, na nagsamba sa Sabbath. Gayunpaman, ayon sa pananaliksik ni Dr. Samuele Bacchiocchi, isang kilalang iskolar at historyador ng mga Sabadista, ang mga Kristiyano ay unang sumamba sa sinagoga ng mga hindi mananampalatayang Hudyo nang pansamantala lamang bago sila humiwalay at nagsimulang magtipon "bilang isang iglesia" (1 Corinto 11:18). Nang humiwalay na ang mga Kristiyano sa sinagoga, ang kanilang mga tahanan ang naging lugar ng kanilang pagsamba. Ito ang dahilan kung bakit mababasa natin sa ilang mga talata ang mga pariralang tulad ng "ang iglesia sa kanilang bahay" (Roma 16:5; 1 Corinto 16:19; Colosas 4:15; Filemon 2).
Pero ang tanong, nagsasamba pa rin ba ng Sabbath ang mga unang Kristiyano kahit na ang kanilang mga pagtitipon bilang iglesia ay sa kanilang sariling mga tahanan na at hindi na sa Sinagoga ng mga Hudyo? Kapansin-pansin na wala sa Aklat ng Mga Gawa ni Lucas na nagbanggit na nagpatuloy ang mga Kristiyano sa pagsamba tuwing Sabado matapos nilang humiwalay sa sinagoga. Matagal ko nang tinatanong ang mga Sabadista kung mayroon bang kahit isang talata sa Bibliya na nagsasabing nagsisimba ang mga unang Kristiyano tuwing Sabado sa kanilang mga pagtitipon bilang iglesia. Ngunit wala silang naipapakitang konkretong ebidensya mula sa Bagong Tipan hanggang ngayon. Ano ang ibig sabihin nito? Ibig sabihin, walang matibay na batayan sa Bibliya ang sinasabi nilang ang mga unang Kristiyano ay nagpatuloy sa pagsamba tuwing Sabado matapos nilang humiwalay sa sinagoga. Kung gayon, kung susundin ang lohika ng mga Sabadista, wala din silang mapagbabatayan sa pagsimba nila tuwing Sabado sa kanilang mga iglesia. Dapat ay sa sinagoga pa rin ng mga Hudyo sila nagsasamba kasi iyon ang actual na mababasa Bibliya!
Gayunpaman, kung tatanungin tayo ng mga Sabadista kung mayroon bang talata sa kasaysayan ng sinaunang iglesia sa Aklat ng Mga Gawa na nagsasaad na nagtitipon ang mga Kristiyano tuwing Linggo para sa pagsamba, mayroon tayong tiyak na sagot at maibibigay natin ang kahit isang talata bilang patunay. Ito ay ang Mga Gawa 20:7, na nagsasaad:
Mga Gawa 20:7 (TLB)"Nang araw ng Linggo, nagtipon kami para sa isang serbisyong Komunyon, at si Pablo ang naghayag ng salita. Dahil aalis siya kinabukasan, nagpatuloy siya sa pagsasalita hanggang hatingabi!"(akin ang salin sa Filipino)
Sa pagbubuod ng talatang ito:
(1) Ang pagtitipon ay ginanap "Nang araw ng Linggo," na tumutukoy sa unang araw (hindi ikapitong araw!) ng sanlinggo.
(2) Sinabi ni Luke na sila ay "nagtipon kami para sa isang serbisyong Komunyon," na nagpapahiwatig ng layunin ng pagtitipon o pagsamba.
(3) Sa ibang salin ang ginagamit ay "paghati-hati ng tinapay" isang teknikal na terminong ginamit ng sinaunang iglesia upang tukuyin ang Hapunan ng Panginoon.
(4) Ito ay isang pagtitipon ng mga Kristiyano "bilang isang iglesia"(1 Cor. 11:18) sa labas ng sinagoga ng mga hindi mananampalatayang Hudyo.
(5) Ito ang pinakamaagang matibay na ebidensiya ng pagtitipon ng mga Kristiyano tuwing unang araw ng linggo, o Linggo ayon mismo sa pag-amin ng mga Sabadista.
Kinikilala ng Andrews Study Bible, isang reperensiyang Bibliya ng mga Sabadista, sa kanyang komentaryo sa Mga Gawa 20:7 na ito lamang ang direktang pagbanggit sa Bagong Tipan tungkol sa isang pagtitipon ng mga unang Kristiyano.
"Ito lamang ang malinaw na pagtukoy sa Bagong Tipan tungkol sa pagtitipon ng mga Kristiyano tuwing unang araw ng linggo." [1]
Walang maibibigay na katumbas na talata ang mga SDA para pangtapat sa Mga Gawa 20:7 upang patunayan na ang mga Kristiyano ay nagtitipon bilang isang church tuwing Sabado o araw ng Sabbath, dahil wala talagang ganitong aral sa Bagong Tipan!
Conclusion:
Magkaiba nang malaki ang mga konklusyon ni Lucas at ng mga SDA. Base sa mga mapagkakatiwalaang sanggunian, sa simula ng kanilang paglalakbay bilang mga Kristiyano, nagsimba muna sila sa mga sinagoga tuwing Sabbath. Pero habang lumalalim ang kanilang pananampalataya at mas naunawaan nila ang kahalagahan ng kamatayan at pagkabuhay na mag-uli ni Jesus sa patnubay ng Espiritu Santo, humiwalay na sila sa mga sinagoga at nagsimulang magtipon bilang isang iglesia. Dito, ipinagdiriwang nila ang Hapunan ng Panginoon. Mas mahalaga, tulad ng nakasaad sa Mga Gawa 20:7, nagsimba sila tuwing Linggo bilang pag-alala sa pagkabuhay na mag-uli ni Jesus. Ito ang dahilan kung bakit hanggang ngayon, ang mga Kristiyano ay nagtitipon tuwing Linggo upang ipagdiwang ang pagkabuhay na mag-uli ng Panginoon.
Reference:
[1] Jon L. Dybdahl, Ed., Andrews Study Bible Notes, (Berrien Springs, MI: Andrews University Press, 2010), 1452.
No comments:
Post a Comment